Klimanın İcat Ve Tarihçesi
Klima, öncelikle yaz aylarının sıcağına karşı serinleme işlevini yerine getirmesi ile bilinen bir cihazdır. Bu işlemi gayet pratik bir şekilde yerine getirdiği düşünülse de aslında çok komplike bir çalışma yapısı yer alır. Üstelik bu karmaşık yapı günümüze çok da yakın değil hatırı sayılır derecede eski bir zamanda ortaya çıkarılmıştır. Yani klimanın icadı ve tarihçesi günümüzden epeyce eski zamanlara kadar uzanır.
Klima Ne Zaman İcat Edildi?
Klima konusunda bugün dünyanın tanıdığı birçok önemli marka yer alır. Bu markalar arasında özellikle Carrier bilinen önemli ısıtma-soğutma sistemlerine sahip marka olarak bilinir. Çünkü klimanın icadı ve tarihçesi incelenirse, klima adı verilen sistemlerde baş geliştirici yani mucit olarak Willis H. Carrier isminden bahsedilebilir. Willis H. Carrier, 19. asırda 1876 yılında doğmuş ve 1950 yılına kadar süren yaşamında çok önemli elektrik mühendisliği çalışmaları gerçekleştirmiştir.
Carrier kariyeri içerisinde bilinen ilk modern klimayı geliştirirken, bu konuda 2 Ocak 1906 tarihinde de ilk defa patent alan kişi olmuştur. Yani klimanın icadı için en önemli tarih olarak bundan yaklaşık 120 yıl öncesinden bahsedilebilir. Carrier, patentini almış olduğu bu icat ile 1915 yılında Carrier Mühendislik şirketini kurduktan sonra 1930 yılında Carrier Mühendislik A.Ş Brunswick-Kroeschell ve York Isıtma & Havalandırma şirketi ile birleşim gerçekleştirerek, bugün bilinen bu büyük şirketi kurmayı başarmıştır.
Klima Nasıl İcat Edildi?
Carrier klimayı icat ederken, her sabah kullandığı tren istasyonunda yaşadığı bir olayı gözü önüne getirmiştir. Sabahları trene binmek için beklediği istasyonda her sabah sis olayı ile karşılaşan Willis, sisin dağılması açısından bir fikir ortaya koymaya çalışır. Düşünceleri sonucunda sisin dağılması açısından nemin kuruması gerektiği fikrine varırken, bu fikri gerçeğe dönüştürmek için de çalışmalara başlar.
Çalışmaları sonucunda Carrier, 1904 yılında “Hava İşlem Cihazı” adı verdiği teknolojiyi geliştirirken, 1906 yılında aldığı patent ile klimanın ilk adımlarını atmıştır. Bu adımlar üzerinden gerçekleştirilen çalışmalar ile 1913 senesinde yaptığı klimanın icadı sayesinde günümüze kadar gelen klimanın neredeyse bir prototipi elde edilmiş ve 1926 yılında ilk ev tipi klimalar kullanıma sunulmuştur.
Klima Tarihçesi
20. yüzyılın başlarında ilk olarak geliştirilen klimalar ile birlikte aslında 16. yüzyıldan günümüze kadar ulaşan bir teknoloji de klima görevini yerine getirmeye çalışmıştır. 1500'lü yıllarda yaşayan Leonardo da Vinci serinletmek için geliştirdiği fanlar vasıtasıyla da aslında klimanın icadı ve tarihçesi noktasında önemli bir adım atmıştır. Kapalı bir alanda soğutma gerçekleştirecek bu teknolojiyi geliştiren Leonardo da Vinci ile birlikte tavan yelpazesinin de Hindistan'da ortaya çıktığı bilinir.
19. yüzyılda klimaya benzer bir şekilde yapılan çalışmalarda vantilasyon ve merkezi ısıtma sistemlerinde fan, radyatör ve kazan gibi iklimlendirme cihazları da kullanılmıştır. Ancak bilinen ve günümüze kadar ulaşan ilk klimanın prototipi bahsedildiği şekilde 1900'lü yılların başında Willis H. Carrier tarafından gerçekleştirilmiştir. Günümüzde ev ve iş yerlerinde kullanılan kapalı mekan klimaları bu sistemin geliştirilmesiyle ve ilerleyen teknoloji ile split klimalar, kaset klimalar, salon tipi klimalar ve inverter klimalar gibi çeşitlere ulaşmıştır.
Klimanın Gelişimi
20. asrın başında Carrier tarafından geliştirilen klima için 1930 yılında Du Pont şirketi bünyesindeki Thomas Midgley soğutmada freon sistemini geliştirmiştir. Bu sistem günümüze kadar gelecek bir klima pazarı için ilk adımları oluştururken, konut klimalarının üretimi başlatılmıştır. Carrier tarafından icat edilen sistem ve Midgley tarafından ortaya konulan başarının birleşimi sayesinde 1950'li yıllardan itibaren konutlarda klima kullanımı yaygın bir hale gelmeye başlamıştır.
Klimanın icadı ve tarihçesi açısından önemli adımlar bundan 100 yıl öncesi atılmış olsa da yakın tarihte çok daha önemli gelişmeler elde edilmiştir. Bu gelişmeler vasıtasıyla Uzakdoğu firmalarından Avrupa firmalarına ve bilinen önemli Türk firmalarına kadar birçok marka değişen modeller ile klima üretimleri gerçekleştirmiştir. Bu sayede özellikle günümüzde ekonomik yapısıyla her ev ve iş yerinde kullanılan inverter sistemler gibi avantajlı klimalar ortaya çıkarılmıştır.
İlk adımlarda klima bir soğutma cihazı olarak özellikle yaz mevsiminde yaşanılan ve çalışılan ortamı serinletmek için geliştirildi. Fakat yakın tarihte klima farklı bir işlevi de yerine getirecek şekilde yeniden düzenlendi. Aslında klimanın icadı ve tarihçesi açısından gelişim noktasında klimanın havayı temizleme özelliği ve kışın ısıtma da sağlayabilmesi sayesinde çok daha faydalı bir cihaz haline gelmesi sağlandı. Günümüzde klimalar soba, kombi, vantilatör, kalorifer ve soğutucu gibi her cihazı bünyesinde toplayarak komplike yapılarıyla daha faydalı, ekonomik ve en önemli iklimlendirme cihazları arasına girmeyi başardı.
